Rozwiązywanie problemów

Jak metodycznie szukać rozwiązania?

Tam, gdzie istnieje problem, którego rozwiązania nie znamy, trudno udzielać kategorycznych wskazówek, gdzie go szukać.
Można jednak podpowiedzieć, jak szukać by znaleźć te najlepsze. Przepis, algorytm postępowania, prowadzący od problemu
do rozwiązania:

1. Najpierw przyjrzyj się sytuacji problemowej, przeanalizuj ją w zespole i przedyskutuj
2. Po zastanowieniu jasno określ tzw. specyfikę problemu
3. Zaprojektuj  przybliżoną metodę rozwiązania dobierając narzędzia z uwzględnieniem  założonej specyfikacji
4. Po znalezieniu prototypu akceptowalnego rozwiązania przetestuj je, sprawdzając, czy w oparciu o dostępne dane przynosi ono oczekiwany wynik w zadanych warunkach, a w przypadku kilku alternatywnych rozwiązań na podstawie testów wybierz najbardziej efektywne
5. Wróć do punktu 3, jeśli w wyniku testów zauważysz, że wypracowane rozwiązanie nie spełnia warunków specyfikacji, jest nieskuteczne, sprawdza się jedynie w szczególnych warunkach, jest mało uniwersalne
6. Zobrazuj znalezione rozwiązanie, zwerbalizuj je, opisz i udokumentuj, by w przyszłości móc do niego powrócić bez ponownych poszukiwań
7. Zastosuj znaleziony sposób do rozwiązania swojego problemu i podobnych

Algorytm 

Mianem algorytmu określamy wszelkie przepisy postępowania, które doprowadzają do  uzyskania oczekiwanego efektu. Jednak nie każdy schemat postępowania jest algorytmem. Algorytm powinien bowiem charakteryzować się pewnymi cechami,
które określa się zwykle jako:

• poprawność - dla każdego zestawu danych spełniających założenia daje poprawny wynik

• skończoność - prowadzi do wyniku po wykonaniu skończonej liczby czynności

• jednoznaczność - za każdym razem dla tych samych danych daje ten sam wynik

• szczegółowość - opis schematu postępowania jest odpowiednio precyzyjny i jednoznaczny, żeby nie budził wątpliwości osób niewtajemniczonych

• uniwersalność - pozwala rozwiązać inne podobne zadanie tej klasy o innych parametrach wejściowych, a nie tylko w kilku szczególnych przypadkach

Jak efektywnie przeprowadzić burzę mózgów? 

Zaczynamy od podzielenia grupy na dwa zespoły:

• grupa twórcza - jej zadaniem jest poszukiwanie pomysłów nawet luźno związanych z problemem

• grupa oceniająca - jej zadaniem jest analiza i ocena pomysłów zaproponowanych przez poprzednią grupę i wypracowanie na ich podstawie najlepszego rozwiązania

Podczas pracy metodą burzy mózgów trzeba przestrzegać kilku bardzo ważnych zasad:

• nie wolno krytykować żadnego pomysłu, choćby wydał się zupełnie irracjonalny

• w trakcie pracy grupy twórczej zabronione są jakiekolwiek wypowiedzi oceniające pomysły innych

• należy zgłaszać każdy pomysł, nawet najbardziej szalony

• grupa twórcza pracuje aż do wyczerpania pomysłów - im wiecej ich zgłosi tym lepiej

• każdy zgłoszony pomysł jest własnością całej grupy, zabronione są wypowiedzi typu: "To była moja propozycja"

Prawidłowo przeprowadzona burza mózgów przebiega w trzech etapach:

• sesja informacyjno-relaksacyjna - osoba nienależąca do żadnej z grup naświetla problem, odpowiada na pytania, po czym wychodzi; grupa twórcza prowadzi luźne rozmowy, niekoniecznie na zadany temat

• sesja twórcza - właściwa część pracy nad wytworzeniem zbioru pomysłów prowadzona według wcześniej opisanych zasad

• sesja oceniająca - ma na celu analizę i ocenę zgłoszonych pomysłów  pod kątem możliwości ich wdrożenia

Kiedy nie działamy schematycznie?

Istnieją też oczywiście działania niealgorytmiczne, niedające się ująć w sztywny schemat (np. wszelkie przejawy twórczości artystycznej). Do namalowania obrazu potrzebna jest wyobraźnia, twórcze działanie, coś, co określamy talentem, a na to nie istnieje żaden algorytmiczny przepis, pomimo że każde z tych działań artystycznych wymaga fachowego warsztatu, którego można się nauczyć tak samo jak innego rzemiosła.